واژینیسموس به وضعیتی گفته میشود که افراد هنگام روابط جنسی کاملاً غیرارادی و ناخواسته دچار سفت شدن یا اسپاسم عضلات واژن میشوند.
انقباضات غیر عادی در عضلات واژن باعث میشود تا بانوان نتوانند روابط جنسی را به راحتی تجربه کنند، ضمناً ممکن است این افراد حتی در زمان استفاده از تامپون بر اثر انقباضات شدید عضلانی احساس درد شدید یا سوزش را نیز داشته باشند.
واژینیسموس به حالتی گفته میشود که عضلات اطراف واژن در تماس با هر نوع شی یا آلت تناسلی مردانه به طور غیر ارادی منقبض میشوند، این اسپاسم ها به گونه ای است که بانوان نمی توانند رابطه جنسی را تجربه کرده یا این فرایند برای افراد بسیار سخت و دردناک خواهد شد.
واژینیسموس در دو نوع اولیه و ثانویه اتفاق می افتد، نوع اولیه به حالتی گفته میشود که افراد از اوایل زندگی زناشویی با آن مواجه هستند و برای مدت طولانی ادامه پیدا می کند.
واژینیسموس ثانویه حالتی است که بانوان بعد از تجربه رابطه جنسی یا زایمان به آن مبتلا میشوند.
علائم واژینیسموس
- درد هنگام دخول
- احساس گرفتگی یا انقباض در ناحیه واژن
- ترس یا اضطراب از رابطه جنسی
- دشواری در استفاده از تامپون یا معاینات پزشکی
- عدم توانایی در برقراری رابطه جنسی به دلیل درد یا اضطراب
- درد در هنگام دخول و در طول فعالیت جنسی
- احساس فشار و غیرطبیعی بودن هنگام تلاش برای دخول
واژینیسموس یک اختلال جنسی است که به طور عمده با انقباضات غیرارادی و دردناک عضلات واژن همراه است.
این انقباضات ممکن است در زمان تلاش برای رابطه جنسی، استفاده از تامپون یا انجام معاینات پزشکی ایجاد شوند.
در بسیاری از موارد، زنانی که دچار واژینیسموس هستند، هنگام تلاش برای رابطه جنسی احساس ترس و اضطراب می کنند، که این امر می تواند باعث تشدید مشکل و حتی جلوگیری از امکان برقراری رابطه جنسی شود.
از سوی دیگر، ممکن است این اختلال با درد شدید و احساس فشار در هنگام دخول همراه باشد، که موجب نارضایتی و کاهش کیفیت روابط جنسی می شود.
علائم واژینیسموس می توانند به طور قابل توجهی بر زندگی جنسی و روابط شخصی تأثیر بگذارند.
اگرچه بسیاری از زنان از به اشتراک گذاشتن این مشکلات خود هراس دارند، درمان این اختلال معمولاً با استفاده از مشاوره روان شناختی، فیزیوتراپی برای عضلات کف لگن و روش های آموزشی و تمرینی برای بهبود واکنش های عضلانی ممکن است کمک کند.
با درمان مناسب، بسیاری از زنان قادر به کاهش یا از بین بردن علائم واژینیسموس خواهند بود و روابط جنسی سالم تری خواهند داشت.
انواع واژینیسموس
واژینیسموس یک اختلال جنسی است که در آن عضلات واژن به طور غیرارادی و دردناک دچار انقباض می شوند.
این اختلال می تواند باعث مشکلاتی در برقراری رابطه جنسی و دیگر فعالیت های جنسی شود.
انواع مختلفی از واژینیسموس وجود دارد که بسته به علت و شدت مشکل، ممکن است نیاز به درمان های متفاوتی داشته باشد.
- واژینیسموس اولیه
- واژینیسموس ثانویه
- واژینیسموس کامل
- واژینیسموس جزئی
واژینیسموس اولیه:
این نوع واژینیسموس از زمان شروع فعالیت جنسی در فرد به طور مداوم وجود دارد.
زنان مبتلا به واژینیسموس اولیه ممکن است هیچ گونه تجربه ای از رابطه جنسی بدون درد نداشته باشند و هر زمان که تلاش کنند رابطه جنسی برقرار کنند، با درد یا انقباضات عضلانی مواجه شوند.
این نوع معمولاً به علت ترس های روانی، اضطراب ها یا نگرش های منفی نسبت به رابطه جنسی ایجاد می شود و ممکن است به دلیل آموزش های غلط جنسی در دوران کودکی یا نگرش های فرهنگی و مذهبی باشد.
واژینیسموس ثانویه:
در این نوع، فرد ابتدا قادر به برقراری رابطه جنسی بدون مشکل بود، اما پس از مدتی با مشکلاتی مانند درد، انقباضات عضلانی و یا ترس از رابطه جنسی مواجه می شود.
این نوع واژینیسموس ممکن است پس از یک تجربه دردناک، جراحی، بیماری یا تجربه های آسیب زا ایجاد شود.
این نوع اغلب به دلیل تغییرات فیزیکی یا روانی در بدن فرد در طی زمان رخ می دهد و می تواند نیاز به مشاوره یا درمان روانشناختی داشته باشد.
واژینیسموس کامل:
در این نوع، عضلات واژن به شدت به طور غیرارادی منقبض می شوند و برقراری رابطه جنسی تقریباً غیرممکن است.
این انقباضات ممکن است حتی به هنگام تلاش برای وارد کردن تامپون یا معاینات پزشکی نیز اتفاق بیفتند.
این نوع واژینیسموس معمولاً با مشکلات روانی عمیق تری مانند ترس شدید، اضطراب های شدید یا حتی تجربیات منفی گذشته مرتبط است.
درمان این نوع واژینیسموس ممکن است شامل درمان های روان شناختی، فیزیوتراپی یا مشاوره جنسی باشد.
واژینیسموس جزئی:
در واژینیسموس جزئی، انقباضات عضلات واژن محدود به بخش خاصی از واژن است و تنها در زمان دخول یا تلاش برای وارد کردن جسم خارجی رخ می دهد.
در این نوع، ممکن است فرد در برخی مواقع توانایی برقراری رابطه جنسی داشته باشد اما در موارد خاص به دلیل انقباضات غیرارادی احساس درد کند.
این نوع معمولاً کمتر جدی است اما هنوز می تواند برای فرد مشکل ساز باشد و نیاز به درمان های ویژه برای کاهش اضطراب یا اصلاح رفتارهای جنسی دارد.
چه عواملی باعث ایجاد واژینیسموس می شود؟
واژینیسموس یکی از اختلالات نه چندان شایع بین زنان است، کسانی که با این مشکل مواجه هستند با توجه به محدودیت هایی که هنگام رابطه جنسی یا حتی معاینه توسط پزشک تجربه می کنند با نگرانی و مشکلات زیادی مواجه خواهند شد.
متخصصانی از جمله دکتر مهسا سلیمانی مهمترین عوامل ایجاد واژینیسموس را محرک های تنش زا روانی دانسته که حتی ممکن است محرک های تنش زا فیزیکی نیز در کنار آن باعث تشدید واژینیسموس شود.
متخصصان اختلالات اضطرابی، آسیب های حین زایمان و انواع جراحی و حتی ترس از رابطه جنسی را از عوامل موثر بر این اختلال می دانند.
برخی از بانوان در پی احساس منفی در مورد رابطه جنسی، تجربه تجاوز یا تروما به این عارضه مبتلا شده و همواره با این ذهنیت منفی نمی توانند به رفع و درمان واژینیسموس کمک کنند.
محرک های روانی
یکی از مهمترین عوامل ایجاد واژینیسموس در زنان محرک های روانی است، محرک های روانی شامل ترس از دخول یا حتی ترس از بارداری است.
در کنار آن اضطراب و استرس در مورد مسائل جنسی، مشکلات مربوط به روابط عاطفی مانند بدرفتاری یا بی اعتمادی به شریک جنسی از جمله دلایل واژینیسموس شناخته میشود.
همچنین کسانی که تجربه آسیب های خاصی مثل تجاوز جنسی در گذشته را داشته یا رابطه جنسی دردناک و بدون لذت را تجربه کرده اند و یا تجربه منفی از اتفاقات جنسی را در دوران کودکی داشته اند نیز احتمالاً در بزرگسالی به واژینیسموس مبتلا شده و علت این عارضه را می توان محرک های روانی دانست.
محرک های فیزیکی
محرک های فیزیکی نیز نقش مهمی در ابتلا به واژینیسموس دارند، این آسیب ها شامل عفونت های مجاری ادراری یا عفونت های مقاربتی است.
البته کسانی که انواع سرطان ها مبتلا میشوند یا جراحی لگن را تجربه کرده اند نیز ممکن است با واژینیسموس مواجه شوند.
البته محرک های فیزیکی شامل مقدار کم روان کننده ها شده و ممکن است آسیب هایی مثل خشکی واژن بعد از یائسگی در شمار محرک های فیزیکی قرار بگیرد.
پیشگیری از بروز واژینیسموس
پیشگیری از بروز واژینیسموس به طور عمده با افزایش آگاهی جنسی، آموزش صحیح و ایجاد ارتباط باز و صادقانه با شریک زندگی امکان پذیر است.
یکی از مهم ترین اقدامات برای پیشگیری از این اختلال، ایجاد فضایی امن و آرام برای گفت و گو در مورد مسائل جنسی و احساسات فرد است.
آموزش صحیح در مورد بدن و پاسخ های جنسی می تواند به کاهش ترس ها و اضطراب های مرتبط با روابط جنسی کمک کند.
آشنایی با بدن خود و اعتماد به آن از طریق خود آزمایی های ساده یا مشاوره های جنسی می تواند نقش مؤثری در جلوگیری از بروز این مشکل داشته باشد.
علاوه بر این، ایجاد رابطه جنسی بدون فشار و با احترام متقابل بسیار مهم است.
این یعنی روابط باید مبتنی بر اعتماد و درک متقابل باشد، جایی که هیچ گونه فشاری برای انجام فعالیت جنسی به فرد وارد نشود.
به ویژه برای زنانی که تجربیات ناخوشایندی از رابطه جنسی دارند یا به دلیل ترس یا نگرش های فرهنگی، احساس نگرانی می کنند، برقراری محیطی حمایتی و مبتنی بر اعتماد، برای پیشگیری از بروز واژینیسموس ضروری است.
این اقدامات می تواند از بروز ترس های غیرمنطقی و انقباضات عضلانی جلوگیری کند و به ارتقای سلامت روانی و جسمانی فرد کمک کند.
روش های تشخیص واژینیسموس
- بررسی تاریخچه پزشکی بیمار
- ارزیابی علائم و نشانه ها
- معاینه فیزیکی و معاینه لگنی
- تست تحریک پذیر بودن عضلات واژن
- ارزیابی سلامت روانی و عاطفی
- مشاوره با متخصصان جنسی
تشخیص واژینیسموس معمولاً به صورت چند مرحله ای انجام می شود که شامل بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، ارزیابی علائم و نشانه ها، معاینه فیزیکی و مشاوره های روانشناسی است.
پزشک ابتدا به دقت به تاریخچه علائم و مشکلات جنسی بیمار گوش می دهد و سپس از طریق معاینه فیزیکی و بررسی عملکرد عضلات واژن می تواند تشخیص دقیقی بدهد.
در برخی موارد، ارزیابی های روانشناختی برای شناسایی هرگونه مشکل عاطفی یا روانی که می تواند به بروز این اختلال کمک کرده باشد، ضروری است.
این روند کمک می کند تا دلیل اصلی بروز واژینیسموس مشخص شود و درمان مناسبی تجویز گردد.
عوارض بیماری واژینیسموس
بیماری واژینیسموس نیز ممکن است در زندگی جنسی افراد و روابط فرد با شریک جنسی نیز تاثیر منفی بگذارد.
برخی از بانوان در پی تجربه واژینیسموس و عدم درمان آن با مشکلات و بیماری های روحی مواجه میشوند که ممکن است افسردگی و افزایش اضطراب را در پی این اختلال تجربه کنند.
از دیگر عوارض و مشکلات ناشی از واژینیسموس باید به ناراحتی عمیق عاطفی اشاره کرد، این افراد بر اثر اضطراب، ترس یا خجالتی که از فعالیت جنسی تجربه می کنند نسبت به روابط جنسی بی میل شده و این مسئله تاثیر منفی خود را بر سلامت جسمی روانی و عاطفی افراد اعمال خواهد کرد.
در نهایت باعث میشود تا روابط صمیمی افراد با شریک جنسی شان نیز کمی تغییر کرده و دچار عدم کیفیت میشود.
همچنین احساس ناکافی بودن یا عزت نفس پایین در نهایت شرایط روحی و روانی متزلزلی را برای افراد ایجاد خواهد کرد.
از دیگر عوارض واژینیسموس باید به طلاق عاطفی و نداشتن صمیمیت جنسی اشاره کرد، این افراد اغلب با درد لگن مداوم همراه هستند که می تواند به سایر دردهای جسمانی نیز تبدیل شود.
درمان واژینیسموس
روش های درمانی که برای بهبود واژینیسموس انجام میشود مستقیماً باعث کاهش واکنش ماهیچه های اطراف واژن شده و با کنترل و مهار عملکرد غیر طبیعی آنها می توان این اختلال را درمان کرد.
زمانی که واژینیسموس درمان میشود اضطراب و ترس ناشی از آن برای بانوان برطرف شده و مشکلات ناشی از این بیماری را متحمل نخواهند شد. متخصصان روش های درمانی مختلفی را برای واژینیسموس به بیماران ارائه می دهند:
اولین مرحله از درمان واژینیسموس را درمان موضعی می گویند که با استفاده از لیدوکائین و کرم های دست‌ساز اقدام به کاهش درد ناشی از این اختلال می کنند.
در قدم بعدی فیزیوتراپی لگن یک راهکار موثر برای کاهش انقباض و انبساط عضلات است به واسطه فیزیوتراپی می توان اقدام به تقویت ماهیچه های کف لگن نمود و حالت غیر طبیعی این عضلات را در موقعیت های خاص برطرف می کند.
استفاده از دستگاه گشاد کننده واژن یکی دیگر از اقدامات موثر برای درمان واژینیسموس است، این دستگاه مخروطی شکل با اندازه های مختلف باعث کشش عضلات واژن میشود و کسانی که به واژینیسموس مبتلا هستند هنگام رابطه جنسی درد کمتری را متحمل خواهند شد.
متخصصان برای وارد کردن دستگاه گشاد کننده به واژن ابتدا از کرم های موضعی بی حسی استفاده می کنند و این مرحله از درمان به هیچ عنوان سخت و غیر قابل تحمل نخواهد بود.
در روند درمان واژینیسموس اگر پزشک صلاح بداند نیاز است که افراد به روانپزشک مراجعه کرده و درمان شناختی رفتاری را نیز شروع کنند.
در این مرحله از درمان افراد آموزش می بینند که چطور افکار و احساسات آنها می تواند بر سلامت و عملکرد جسم تاثیرگذار باشد و در نهایت کنترل احساسات منفی در کنار سایر درمان ها برای واژینیسموس به رفع این اختلال کمک شایانی می کند.
اگر از سایر درمان های انجام شده نتیجه که باید حاصل نشود متخصصان به درمان های نوین و کاربردی روی می آورند که از مهم ترین و کاربردی ترین آنها می توان به بوتاکس اشاره کرد.
تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می دهد که تزریق بوتاکس می تواند اسپاسم های شدید عضلات کف لگن را برطرف کند و برای کسانی که به واژینیسموس شدید مبتلا هستند اقدام درمانی موثری خواهد بود.
مصرف دارو راهکاری دیگر برای درمان واژینیسموس است هر چند که متخصصان به این مسئله تاکید می کنند که به هیچ عنوان برای درمان واژینیسموس از قرص یا انواع دارو به صورت خودسرانه استفاده نکنید.
در این مورد انواع داروهای شل کننده عضلات نیز تا حد قابل توجهی موثر خواهد بود به شرط آنکه این داروها را زیر نظر پزشک زنان استفاده کنید.
احتمالاً در کنار درمان های تخصصی و دارویی برای بهبود واژینیسموس آموزش و مشاوره های جنسی نیز در راس امور قرار می گیرد.
درمانگر جنسی با ارائه آموزش هایی در خصوص آناتومی جنسی و فرایند پاسخ جنسی بدن، فرد را به درک بهتری از این موضوع رسانده و به کاهش درد و واکنش بدن نیز در حالت های خاص کمک شایانی می کند.
فیزیوتراپی کف لگن چطور به واژینیسموس کمک میکنه؟
واژینیسموس میتونه خودش به خودش خوب شه؟